Stel: je bent consument en bezoekt de website van Bol.com, vult je winkelmand en drukt bij het afronden van je bestelling op de knop ‘Bestelling plaatsen’.

Vraag: moet je die bestelling betalen?

Nee, zegt de Hoge Raad.

Een op het eerste gezicht verrassend antwoord van onze hoogste rechter. Een kleine duik in het (Europese) consumentenrecht biedt inzicht.

Als een consument online een overeenkomst sluit door op een bestelknop te klikken, dan moet uit de tekst óp die knop in niet voor misverstand vatbare wijze blijken dat hij daarmee een betalingsverplichting aangaat. Een informatieplicht dus, die voor de verkoper meebrengt dat zijn elektronische bestelproces zo moet zijn ingericht dat het de consument duidelijk is dat hij door het klikken op de bestelknop ook voor de bestelling moet betalen.

Uit rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie blijkt dat de tekst op de bestelknop zélf bepalend is. Die tekst moet ondubbelzinnig zijn en noodzakelijkerwijs een verband oproepen met het ontstaan van een betalingsverplichting. Hoe wordt bepaald of een tekst aan die eisen voldoet? Aan de hand van de omgangstaal en de verwachting van de gemiddelde consument. Volgens de Hoge Raad hoeft een gemiddelde consument uit de tekst ‘Bestelling plaatsen’ (of ‘Bestelling afronden’ of ‘Bestellen’) niet af te leiden dat hij door te klikken ook een betalingsverplichting aangaat.

Als een consument op een knop met een dergelijke tekst heeft geklikt en niet kan of wil betalen, dan kan de rechter de overeenkomst (gedeeltelijk) vernietigen. Volledige vernietiging houdt in dat de consument de gekochte zaken moet retourneren en de koopprijs terugkrijgt. Dat mag alleen als de consument daartegen geen bezwaar heeft.

Is niet bekend of de consument bezwaar heeft, bijvoorbeeld omdat hij niet in de procedure is verschenen? Dan kan de rechter de overeenkomst alleen gedeeltelijk vernietigen. In dat geval mag de consument de gekochte zaken houden en krijgt hij een korting. De Hoge Raad geeft als algemene richtlijn dat een korting van één derde redelijk is. In een concreet geval mag de rechter een andere korting toepassen.

Als u online goederen of diensten aan consumenten verkoopt, doet u er goed aan om het bestelproces eens kritisch door te lopen.