Zoals u inmiddels zult weten win je een rechtszaak meestal niet op het recht dat je hebt, maar op het bewijs dat je van je stellingen kunt leveren. Wij krijgen vaak klanten die een onderbuik gevoel over iets hebben maar niet verder komen dan ‘zeker weten dat…’ of: ‘ het kan niet anders dan….’.  Ik ben het soms helemaal met hen eens, maar bij de rechter kan ik er niets mee. Rechters willen bewijs zien, geen speculaties of logische redeneringen. Maar hoe kom je aan bewijs als je dat niet hebt?

Als de tegenpartij over bewijsstukken lijkt te beschikken, kun je daar natuurlijk gewoon een kopie van vragen. Als je het leasecontract van je bedrijfsauto kwijt bent, zal de leasemaatschappij op verzoek daar wel een kopietje van willen mailen. Daartoe is de contractant op grond van de ‘redelijkheid en billijkheid’ ook verplicht. De tegenpartij die niets kwaads in de zin heeft, heeft geen reden om aan zo’n verzoek niet te voldoen.

Maar hoe zit dat met lieden die minder goede bedoelingen hebben? Die weten ook dat ze een procedure zullen winnen als zij het bewijs onder zich houden en zullen geen openheid van zaken geven.

Behoudens de nachtelijke inbraak of het hacken van de computer zijn er drie juridische opties voor de partij die in bewijsnood verkeert. De eerste is het voorlopig getuigenverhoor. Dan kun je voorafgaand aan een procedure de tegenpartij onder ede door de rechter laten horen. Maar ja, dan loop je wel het risico dat de tegenpartij -met de vingers in de lucht zwaaiend- gaat staan liegen alsof het gedrukt staat. Immers, behoudens door de sollicitant liegt niemand harder dan de partijgetuige die onder ede staat. Dat schiet waarschijnlijk niet op. 

De tweede optie is de zogenaamde exhibitieplicht. Je kunt aan de rechter vragen om de tegenpartij te veroordelen bepaalde stukken over te leggen. Nadeel daarvan is echter dat dit alleen voor bescheiden geldt en dat je de stukken die je wilt krijgen, gedetailleerd moet specificeren. Als je niet kunt benoemen welk stuk je precies wilt, zal het verzoek te algemeen zijn en zal de rechter de vordering afwijzen. Als er al stukken boven water komen blijft het nog maar de vraag of je alles hebt gekregen, of alleen de stukken die de tegenpartij niet schaden.

De laatste optie is wat kostbaarder maar het meest effectief: beslag leggen op schriftelijke stukken en digitale informatie waarover de tegenpartij de beschikking heeft. Niet alleen die in zijn computer, ook de bestanden en correspondentie  in zijn mailbox of in de Cloud en de gesprekslijst en Whatsappjes in zijn telefoon. Een door de rechter te benoemen ICT-er gaat onaangekondigd met een deurwaarder bij de tegenpartij langs en maakt daar een kopie van die bestanden die hij op een harde schijf bewaart, totdat je in een bodemprocedure toestemming krijgt om die informatie in te zien.

Ik had laatst een procedure tegen een ex-werknemer die voornamelijk vanuit huis werkte. Hij had direct na einde dienstverband een concurrerend bedrijf bij de KvK ingeschreven. Omdat hij niet aan een concurrentiebeding was gebonden stond hem dat in beginsel vrij. Wij moesten dus bewijzen dat hij tijdens zijn dienstverband  concurrerende handelingen had verricht. Probleem was dat de werknemer in strijd met zijn contract niet alle documenten en bestanden van zijn werkgever had ingeleverd. Door het leggen van een bewijsbeslag en een kort geding tot afgifte hebben we nu bewijs dat hij al tijdens de arbeidsovereenkomst klanten en leveranciers aan het losweken was en zijn bedrijf al had opgericht. Omdat wij nu bewijs hebben, zal de discussie in de bodemprocedure voornamelijk nog over de hoogte van de schade gaan.