Als handelsrecht-advocaten behandelen wij vaak zaken waarin koper ontevreden is over de afgeleverde zaak.

Volgens de wet moet de afgeleverde zaak aan de overeenkomst beantwoorden. Dat is niet het geval als het geleverde niet de eigenschappen bezit die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten.

Dat zijn de eigenschappen die voor een normaal gebruik nodig zijn en het bijzonder gebruik dat hij aan de verkoper gemeld heeft.

De verkoper heeft een kennisvoorsprong omdat hij het verkochte (bijvoorbeeld een huis of een auto) vaak al in gebruik heeft en weet wat er mis mee is. Vandaar dat op de verkoper een mededelingsplicht rust.

Daar staat tegenover dat de koper moet opletten wat hij koopt. Als je zonder enig onderzoek iets koopt kun je achteraf niet klagen over gebreken die je had kunnen zien. En zeker niet als in het koopcontract staat dat je het gekochte nog zult (laten) inspecteren.

Als het tot een procedure komt zal de rechter eerst onderzoeken welke eigenschappen er ontbreken en of die eigenschappen wel aanwezig hadden moeten zijn. Vervolgens zal hij kijken of de verkoper aan zijn mededelingsplicht heeft voldaan en of de koper voldoende onderzoek heeft verricht.

De mededelingsplicht en de onderzoeksplicht willen nog wel eens botsen. In december 2022 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan in een zaak over een 100 jaar oud zeilschip. In het koopcontract stond dat de koper het schip zou laten inspecteren. Dat had de koper niet gedaan dus had hij niet aan zijn onderzoeksplicht voldaan. Na de levering bleek het schip lek, waardoor het langzaam zonk. Tijdens de discussie bleek dat de verkoper vlak voor de verkoop al van het lek op de hoogte was. Dat had hij niet aan de koper gemeld. De verkoper stelde zich op het standpunt dat de koper niet kon klagen omdat hij het lek had kunnen zien als hij het schip -zoals overeengekomen- had laten inspecteren.

De Hoge Raad nam de onvoorzichtige koper toch in bescherming. Als de verkoper op de hoogte is van een gebrek, dan vergt de goede trouw dat hij hier eerlijk over is als hij weet dat de betreffende eigenschap voor de koper van belang is. Deze plicht gaat boven de onderzoeksplicht van de koper. 

De koper kwam in deze zaak goed weg omdat hij kon bewijzen dat de verkoper bij het sluiten van de overeenkomst van het lek af wist. Als hij dat niet had kunnen bewijzen dan had hij zelf voor de herstelkosten op moeten draaien, zeker nu zijn onderzoeksplicht keihard in het contract was vastgelegd.

Bij verkoop van een woning gaat het ook vaak mis. Onderdeel van het NVM modelcontract is een vragenlijst. Vul die als verkoper altijd eerlijk in, zodat je op die punten bewijsbaar voldoet aan je mededelingsplicht. Als je dat niet doet dan draai je achteraf waarschijnlijk op voor de herstelkosten.